ทุกคนย่อมเคยเห็นช้าง และรู้จักกับสัตว์ที่ได้ชื่อว่าตัวใหญ่ที่สุดในสัตว์บกเป็นแน่ ความแสนรู้ของช้าง ทำให้ช้างเป็นสัตว์ที่ได้อยู่ใกล้ชิดกับมนุษย์มาตลอด โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับคนไทย ที่มีวิถีชีวิตผูกพันกับช้างมาช้านาน ยิ่งไปกว่านั้น ช้างยังมีส่วนเกี่ยวข้องกับสถาบันสำคัญของประเทศ อันได้แก่ ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์ ทั้งยังเป็นสัญลักษณ์ของประเทศไทย ตลอดจนมีความเกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตของประชาชนโดยทั่วไป ความผูกพันนี้ มีกันมานานแสนนาน เท่าที่ประวัติศาสตร์ไทยได้บันทึกไว้

ภาพยุทหัตถี

(ภาพจาก ครูทิพย์ OK NATION BLOG)

      ความผูกพันระหว่างช้างกับพระมหากษัตริย์ไทย มีตัวอย่างเช่น "เจ้าพระยาไชยานุภาพ" ช้างหนึ่งที่ถูกกล่าวถึงมากที่สุดในประวัติศาสตร์ เนื่องจากเป็นช้างศึกคู่พระราชหฤทัยของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ในการทำศึกกับพระมหาอุปราชา ในสงครามยุทธหัตถี เมื่อปี พ.ศ. 2135 

      ล่วงเข้ามาในยุครัตนโกสินทร์ ก็ยังมีพระราชพิธีที่เกี่ยวข้องกับช้าง อาทิ พระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา พระราชพิธีฉัตรมงคล หรือพิธีต้อนรับราชอาคันตุกะ ซึ่งเป็นแขกเมือง ที่พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท โดยมีการนำช้างเผือก แต่งเครื่องคชาภรณ์ ไปยืนที่แท่นเกยช้าง ด้านทิศตะวันตกของพระที่นั่งดุสิตาภิรมย์ เพื่อประกอบพระเกียรติยศ

      นอกจากนี้ ช้าง ยังเคยเป็นสัญลักษณ์หนึ่งบนธงชาติไทย แม้ปัจจุบันจะเปลี่ยนแปลงไปแล้ว แต่ธงของราชนาวี ก็ยังคงมีรูปช้างเผือกประกอบจนทุกวันนี้

       ในด้านที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนา ช้างเป็นภาคหนึ่งของพระพุทธเจ้า ก่อนมาเป็นมนุษย์ ในบทสวดพาหุง ก็มีช้างเข้ามาเกี่ยวข้อง สัญลักษณ์ที่เกี่ยวข้อง ที่เห็นได้ชัดเจนที่สุด คือ ภาพวาดพระพุทธประวัติปางป่าเลไลย์ อันมีช้างมาคู้เข่าถวายอ้อย คู่กับลิงที่มาถวายรวงผึ้ง

ปางปาเลไลยก์ คุณครู.คอม

      สัญลักษณ์ของช้าง ยังถูกนำมาใช้ในเหตุการณ์สำคัญ ๆ ของประเทศหลายครั้ง ในปี 2541 การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย กำหนดให้ช้างแฝดคู่แรกของประเทศไทย "จุ๋ม-จิ๋ม" เป็นสัญลักษณ์ประชาสัมพันธ์ "ปีอเมซิ่งไทยแลนด์" ผ่านสายตาคนทั่วโลก และได้มีการนำช้างมาเป็นสัญลักษณ์นำโชค หรือ Mascot ในการแข่งขันกีฬาเอเชี่ยนเกมส์ ครั้งที่ 13 ที่กรุงเทพมหานคร หรือ "บางกอกเกมส์" ซึ่งเป็นมหกรรมกีฬาระดับชาติของภูมิภาคเอเชีย ในปี 2541 โดยใช้ชื่อว่า "ช้างไชโย" เพียงเท่านี้ คงเห็นแล้วว่า ช้างมีความเกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตและมีความสำคัญกับคนไทยไม่น้อยเลย