โครงการนี้ เป็นการร่วมมือกันระหว่าง ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย (สถาบันคชบาลแห่งชาติ ในพระอุปถัมภ์ฯ) กับมูลนิธิกองทุนรักษ์ช้าง เพื่อเพิ่มแหล่งอาหาร และที่อยู่อาศัยสำหรับช้างชรา ช้างแม่ลูกอ่อน และช้างตกมัน
พื้นที่ดังกล่าว มีเนื้อที่ประมาณ 400 ไร่ อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ยาว ท้องที่ตำบลเวียงตาล อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง แต่เดิมมีราษฎรเข้าครอบครองอาศัยปลูกพืชไร่อยู่ประมาณ 200 ไร่ ทางมูลนิธิกองทุนรักษ์ช้างจึงได้เจรจาขอใช้พื้นที่ดังกล่าว โดยจ่ายเงินชดเชยให้ในอัตราไร่ละ 5,000 บาท เป็นเงินทั้งสิ้น 1,000,000 บาท เมื่อวันที่ 18 สิงหาคม 2541
ส่วนอีก 200 ไร่ เป็นพื้นที่ป่าเสื่อมโทรม ที่ต้องอาศัยการพัฒนา ทางมูลนิธิกองทุนรักษ์ช้าง และศูนย์อนุรักษ์ช้างไทยจึงได้กำหนดแผนงานไว้ ดังต่อไปนี้
- ระยะที่ 1 ในปี พ.ศ. 2541 เป็นช่วงเวลาของการสำรวจพื้นที่ และจ่ายเงินชดเชยให้แก่ผู้ครอบครอง ตลอดจน ยื่นขออนุญาตใช้พื้นที่จากกรมป่าไม้
- ระยะที่ 2 ในปี พ.ศ. 2542 คือ การพัฒนาพื้นที่ไถพรวนและวางผัง
- ระยะที่ 3 ในปี พ.ศ. 2543 คือ การจัดหาเมล็ดพันธุ์พืช ต้นกล้าไม้ เช่น กล้วย อ้อย ขนุน มะขาม ไผ่ และ ไม้ยืนต้นที่ให้ร่มเงาแก่ช้าง
ผลประโยชน์ที่ได้รับจากโครงการ
1. มีพืชอาหารสำหรับใช้เลี้ยงช้างอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน
2. มีไม้ยืนต้นและสมุนไพรต่าง ๆ ที่เป็นประโยชน์ และเป็นที่ต้องการของช้าง เช่น มะขาม เพียงพอสำหรับช้าง และเป็นไม้ใหญ่ให้ร่มเงาได้พักอาศัย
3. มีที่สำหรับใช้เป็นหลักมัดช้างที่ตกมัน เพื่อให้ความปลอดภัยแก่ช้างที่ตกมันเองและช้างอื่น ตลอดจนคนงาน ควาญช้าง เจ้าหน้าที่ และนักท่องเที่ยว
4. มีแหล่งน้ำสำหรับช้างได้ใช้อาบ กิน อย่างเพียงพอ และมีพื้นที่สำหรับช้างแม่ลูกอ่อนได้พักฟื้นเลี้ยงดูลูกช้างเกิดใหม่ ในสภาพแวดล้อมที่เป็นธรรมชาติ ไม่ถูกรบกวนจากมนุษย์
5. มีงานให้ราษฎรในท้องถิ่น รับจ้างปลูกพืชอาหารช้าง และบำรุงรักษาพื้นที่
6. เป็นสถานศึกษาหาความรู้เรื่องช้าง พืชสมุนไพรที่ใช้เป็นยา และอาหารสำหรับช้าง อันเป็นประโยชน์แก่นักศึกษา บุคคลทั่วไป ตลอดจนนักท่องเที่ยว
7. เป็นโครงการต้นแบบที่สามารถขยายผลให้หน่วยงานอื่นใช้เป็นตัวอย่างในการจัดทำโครงการในพื้นที่ของแต่ละหน่วยงานที่มีอยู่ เพื่อปรับปรุงสุขภาพของช้างให้แข็งแรงและยืนยาวขึ้น